در سالهای اخیر سازمان امور مالیاتی کشور برای رضایت مندی مودیان خویش از هیچ کوششی دریغ ننموده و در این راه همواره تلاش داشته با بکارگیری روشها و وسایل گوناگون و نیز با گماردن نیروهای کارآزموده و متخصص به تعیین دقیق درآمد مشمول مالیات فعالان اقتصادی مبادرت ورزد. همچنین در راستای این راهکارها در قانون مالیاتها نیز برخی از مواد به این موارد اشاراتی دارند که نمونه شاخص آن ماده ۱۶۹ مکرر می باشد.
می دانیم ماموران رسیدگی کننده برای تعیین دقیق درآمد مشمول مالیات فعالان اقتصادی می توانند علاوه بر دفاتر قانونی و مشاغل به صورتحساب های مندرج به شماره اقتصادی نیز استناد نمایند. از اینرو در ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیاتها الزامات و تکالیفی را در نظر گرفته و در این خصوص دستورالعملی نیز تهیه شده است. به منظور شفاف سازی، تکریم و رعایت هرچه بیشتر حقوق مودیان در ذیل به اهم موارد که می بایست کلیه دستگاههای اجرایی و همچنین اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی درخصوص انجام تکالیف و وظایف در اجرای صحیح قانون برای ارسال فهرست معاملات رعایت نمایند اشاره می شود.
۱. کلیه دستگاه های اجرائی مکلفند فهرست معاملات و صورت پرداخت قراردادهای خود را تا یک ماه پس از پایان هر فصل و همچنین حسب مورد تا یک ماه از تاریخ انجام معامله به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان ارسال و یا در قالب فایل تولید شده به اداره امور مالیاتی ذیربط تحویل نمایند.
۲. درخصوص خریدهای تا میزان (۱۰%) مبلغ حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره یک ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات رعایت مقررات فوق ضرورتی ندارد و فقط باید معاملات مذکور را طی یک سطر در فهرست سه ماهه خرید بصورت تجمیعی درج نمود. شایان گفتن است همین موارد درخصوص فروش تا میزان (۱۰%) مبلغ حد نصاب، عیناً به روش خرید قابل اجراست. ضمناً حد نصاب معاملات کوچک در سال ۱۳۹۲ مبلغ ۸,۸۰۰,۰۰۰ ریال می باشد که تا تعیین حد نصاب جدید، حد نصاب تعیین شده قبلی ملاک عمل می باشد. براساس ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیاتها به سازمان امور مالیاتی اجازه داده شده است که برای کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی کارت اقتصادی صادر و اشخاص مذکور نیز مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی اخذ شده را روی آنها درج نمایند. البته تا مادامی که برای اشخاص مذکور شماره اقتصادی صادر نشده باشد نحوه عمل بدین قرار است که اشخاص حقیقی از شماره ملی و اشخاص حقوقی از شناسه ملی بجای شماره اقتصادی استفاده نمایند.
شایان گفتن است که کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی مکلفند فهرست معاملات خویش را به صورت فصلی (براساس سال شمسی) تا یک ماه پس از پایان هر فصل به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان یا در محیط رایانه ای طبق فرم موجود در دستورالعمل به اداره امور مالیاتی ذیربط تحویل نمایند.
نکته ای که ذکر آن در اینجا ضروری است این است که اگر انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی ار فصول قرار گیرد، روش کار بدین شکل است که می بایست برای فصل شمسی فوق، دو فهرست معامله تنظیم و ارسال نمود. بدین ترتیب که از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی یک فهرست و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور نیز یک فهرست جداگانه تهیه و تسلیم نمود.
طریقه اصلاح اطلاعات ارسالی
در برخی موارد اطلاعات ارسالی فعالان اقتصادی با اشکال و ایراد مواجه بوده که برای رفع آن دو روش وجود دارد که در ذیل به تفصیل به آنها اشاره می گردد:
۱. اگر اشخاص از طریق ONLINE اطلاعات معاملات فصلی خود را ارسال نمایند، برای اصلاح آنها باید شرح اصلاحات را با ذکر جزئیات به انضمام رسید نهایی ارسال اطلاعات طی یک نامه به اداره کل امور مالیاتی مربوطه اعلام نمایند. اداره کل امور مالیاتی مذکور نیز مدارک و مستندات را به دفتر اطلاعات مالیاتی ارسال و امکان اصلاح و ارسال مجدد از این دفتر به مودی اعلام می گردد.
۲. مؤدیانی که اطلاعات معاملات فصلی را به صورت برخط(ONLINE) یا غیربرخط (OFFLINE) یا به صورت لوح فشرده از طریق سامانه ارسال یا تحویل ادارات کل امورمالیاتی نموده اند برای اصلاح اطلاعات می بایستی شرح اصلاحات با ذکر جزئیات به انضمام رسید نهایی ارسال اطلاعات را طی یک نامه به اداره کل امورمالیاتی مربوطه اعلام نمایند تا اداره کل وفق مقررات نسبت به اصلاح اطلاعات اقدام نماید.
نکته ۱. در صورت عدم صدور صورتحساب جریمه ای معادل ده درصد (۱۰%) مبلغ مورد معامله در نظر گرفته شده است.
نکته ۲. عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور، مشمول جریمه ای معادل یک درصد (۱%) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است، خواهد بود.
چه کسانی مشمول ارائه گزارش فصلی می باشند؟
براساس ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم کلیه اشخاص حقیقی وحقوقی موضوع بندهای (الف)و (ب) ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم مکلفند فهرست معاملات خود را به صورت فصلی پس از پایان هرفصل به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان امورمالیاتی ویا درقالب یک فایل تولید شده برروی CD به اداره امورمالیاتی مربوطه تحویل نمایند. درابتدا باید دانست صاحبان مشاغل بند های (الف) و(ب ) ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم چه کسانی می باشند وچه تکالیفی برعهده آنها است؟ به استنادقانون مالیات های مستقیم ، صاحبان مشاغل موضوع بندهای (الف) و(ب) مکلفند اسناد ومدارک مثبته کافی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود نگهداری کنند. این افراد ازلحاظ تشخیص درآمد مشمول مالیات به گروه های زیر تقسیم می شوند:
بند (الف): صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود دردفاتر روزنامه وکل موضوع قانون تجارت هستند وباید دفاتر واسناد ومدارک مربوط را با رعایت وموازین استانداردهای پذیرفته شده حسابداری نگاهداری کنند.
تعدادی از صاحبان مشاغل بند(الف) این قانون عبارتند از: دارندگان کارت بازرگانی وکلیه واردکنندگان وصادرکنندگان، صاحبان کارخانه ها وواحدهای تولیدی که برای آنها جواز تاسیس وپروانه بهره برداری صادرشده، بهره برداران معادن، صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری ودفترداری ، ارایه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره ای ، انفورماتیک ، رایانه ای اعم از سخت افزاری ونرم افزاری وطراحی سیستم، صاحبان مراکزآموزشی وپرورشی ، آموزشگاه های آزاد، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه ها ومراکز آموزش عالی ، صاحبان هتل ها، صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها، آسایشگاه ها، درمانگاه ها وخانه های سالمندان
بند(ب): صاحبان مشاغلی که برحسب این قانون مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود دردفاتر درآمد وهزینه می باشندونمونه های دفاتر مذکورتوسط سازمان امورمالیاتی کشور تهیه گردیده ودردسترس قرار گرفته است.
تعدادی ازصاحبان بند (ب) ماده (۹۵) قانون مالیات های مستقیم نیز عبارتند از : صاحبان کارگاه های صنعتی ، صاحبان مراکزارتباطات رایانه ای، وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی، حسابداران رسمی واعضای سازمان های نظام مهندسی ،دلالان، حق العمل کاران وکارگزاران ، سازندگان وفروشندگان طلا وجواهر، صاحبان دفاتر رسمی ،عاملان فروش وفروشندگان آهن آلات. لازم به ذکر است که فهرست کامل صاحبان مشاغل بندهای فوق درقانون مالیات های مستقیم ذکر شده است. از آنجا که سازمان امورمالیاتی کشور چندی است که سامانه اینترنتی ارسال فهرست معاملات الکترونیکی را راه اندازی کرده است.
جرائم عدم ارسال گزارش فصلی و تاخیر در ارائه آن در زمان تعیین شده چگونه است؟
عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود و یا در اختیارگذاشتن شماره اقتصادی خود در اختیار دیگران جریمه ای معادل ۱۰ % مبلغ مورد معامله ای است که بدون رعایت ضوابط این دستورالعمل انجام شده است .همچنین عدم ارائه فهرست معاملات بصورت ۳ ماهه پس از یک ماه مشمول جریمه ای معادل ۱% مبلغ معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است می شود . یه نکته مهم که در این رابطه باید توجه داشته باشید.
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که ملزم به گرفتن کارت اقتصادی شده اند باید هرگونه تغییرات از جمله انحلال ، تغییر نام ، تغییر شغل ، تغییر نشانی را حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تغییرات از طریق درگاه به سازمان امور مالیاتی مربوط اعلام کنند در غیر اینصورت هرگونه مسولیتی ناشی از آن بعده خود دارنده کارت است .مهمتر از این ، چنانچه ماموران مالیاتی در بررسیهای دوره ای با تخلفات ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم مواجه شدند ضمن تنظیم گزارش تخلفات ، جرائم متعلق را با رعایت مهلت مقرر در ماده ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم مطالبه می نمایند .مودی(اشخاص حقیقی و حقوقی ) موظف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ مطالبه نسبت به پرداخت آن اقدام نماید در غیر اینصورت معترض شناخته شده و موضوع جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می شود ، رای هیات مزبور قطعی و لازم الاجراست جریمه مذکور غیر قابل بخشش بوده و از طریق مقررات اجرایی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم قابل وصول خواهد بود.
چگونه می توان گزارش خرید و فروش فصلی را تهیه کرد؟
با توجه به اهمیت اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم و ارسال الکترونیکی فهرست معاملات فصلی، برایخیلی از صاحبان مشاغل وفعالان اقتصادی مشمول این ماده سوالات متداولی پیش آمده که به پاسخ دادن به آنها می پردازیم.
نحوه ی ارسال فهرست معاملات از طریق سامانه ی دریافت الکترونیکی اطلاعات معاملات از این قرار است:
از آغاز سال ۱۳۹۱ خورشیدی (۱/۱/۱۳۹۱)، نحوه ی ارسال صورت معاملات تنها به یکی از سه روش برخط (آنلاین)، غیربرخط (آفلاین) و بر روی لوح فشرده (سی-دی) امکان پذیر می باشد. ثبت نام و ارسال فهرست معاملات برای کلیه ی اشخاص حقیقی (بندهای الف و ب ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم) و اشخاص حقوقی الزامی است.
در روش برخط، مودیان با در اختیار داشتن شماره ی کاربری و گذرواژه (رمز عبور)، اطلاعات مربوط به خرید و فروش خود را در سامانه وارد و پس از ثبت نهایی رسید (کد رهگیری) دریافت می نمایند.
در روش غیربرخط، نرم افزاری جهت جمع آوری اطلاعات از طریق مودیان بر روی پورتال سازمان قرار گرفته و در آن یک قالب ACCESS پیش بینی شده است. مودیان پس از تامین اطلاعات و کنترل های لازم می توانند با در اختیار داشتن شماره ی کاربری و گذرواژه (رمز عبور)، پوشه ی ACCESS را به صورت الکترونیکی به سامانه الحاق می نمایند.
در حالت سوم، برای آن دسته از مودیانی که شماره ی کاربری و گذرواژه ندارند، سرجمع اطلاعات را از سیستم غیربرخط تهیه و همراه یک کپی از قالب ACCESS بر روی یک لوح فشرده به ادارات امور مالیاتی مربوطه تحویل و رسید دریافت می نمایند.
لازم به ذکر است آن گروه از مودیان که هنوز نام کاربری و گذرواژه ای به آنها اختصاص نیافته است و مایل اند تا به دو صورت برخط و غیربرخط اطلاعات خود را وارد سامانه نمایند، می توانند با ورود به سامانه ی سازمان امور مالیاتی، نسبت به پیش ثبت نام و تکمیل مراحل ثبت نام برای دریافت شماره ی اقتصادی اقدام نمایند تا در مدت زمان کوتاهی نام کاربری و گذرواژه ی ایشان از طریق پست به محل کارشان ارسال گردد.
جرایم قانونی درنظرگرفته شده برای عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره ی اقتصادی چیست؟
« عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره ی اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد، و یا استفاده از شماره ی اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره ی اقتصادی دیگران برای معاملات خود توسط فعالان اقتصادی، مشمول یک جریمه ی ۱۱ درصدی غیر قابل بخشودگی (ده درصد بابت عدم صدور صورت حساب و یک درصد بابت عدم ارسال صورت معامله) از مقدار معاملاتی که اعلام نشده است خواهد شد.» وی در رابطه با خریدارانی که شماره ی اقتصادی خود را اعلام نمی کنند، گفت: بر اساس دستورالعملهای اجرایی، در خصوص فروش به یکی از دو وضعیت ذیل می توان اقدام نمود:
الف) در صورتیکه مبلغ هر صورتحساب کمتر از ۸،۸۰۰،۰۰۰ ریال باشد (۱۰% حدنصاب معاملات کوچک)، در این صورت الزامی به درج شماره ی اقتصادی خریدار بر روی صورتحساب نمی باشد و می توان فروشهای مذکور را به صورت تجمیعی در سامانه ی عملیات الکترونیکی مودیان به نشانی WWW.TAX.GOV.IR (بخش معاملات کمتر از ۱۰% حدنصاب) وارد نمود. عدم درج شماره ی اقتصادی خریدار بر روی صورتحسابهای مذکور مشمول جرایم متعلقه نخواهد بود.
ب) در صورتیکه مبلغ هر صورتحساب بالاتر از ۸،۸۰۰،۰۰۰ ریال باشد، درج شماره ی اقتصادی خریدار و فروشنده بر روی آن الزامی می باشد و عدم درج شماره ی اقتصادی هر کدام از طرفین معامله، موجب تعلق جرایم مربوطه می گردد. در این حالت، اگر خریدار از ارایه ی شماره ی اقتصادی خودداری کند، چنانچه فروشنده، مشخصات خریدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت یک ماه از زمان انجام معامله، در فهرست امتناع تکمیل و به ادره ی امور مالیاتی اعلام نماید، وی (فروشنده) مشمول جریمه ی تخلف از این بابت نخواهد بود؛ در غیر اینصورت، طرفین معامله متضامنا مسوول خواهند بود.
اگردر زمینه ی بروز هرگونه مشکل در ارسال فهرست، یا سوالات قانونی پیرامون این موضوع دچار مشکل شدید می توانید: برای سهولت انجام کار، راهنمای ورود به سایت و نحوه ی ثبت و ارسال اطلاعات در سامانه درج شده است. در صورت بروز مشکل و یا نیاز به راهنمایی های بیشتر، مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی کشور (شماره تلفن ۱۸۲۲)، با هدف رسیدگی موثر و سریع به مشکلات یا سوالات صاحبان مشاغل و فعالان اقتصادی در زمینه های مختلف، ازجمله ارسال الکترونیکی صورت معاملات فصلی، آماده ی پاسخگویی می باشد.
همچنین سازمان امور مالیاتی کشور به منظور ارایه ی پاسخ فنی و رفع اشکال صاحبان مشاغل و تسهیل انجام امور در سامانه ی عملیات الکترونیکی سازمان برای ارسال فهرست معاملات و یا ثبت نام شماره ی اقتصادی و ارایه ی اظهارنامه ی الکترونیکی، اقدام به راه اندازی مرکز پاسخگویی فنی سامانه های مالیاتی با شماره تلفن های ۳۵۰۸۷ و ۳۵۰۲۷۰۰۰ نموده است، که کارشناسان فنی در همین زمینه پاسخگوی تماس گیرندگان و مراجعه کنندگان سازمان می باشند.